TRUYỀN THÔNG PHÁP LUẬT

Một dự án với tên gọi “dự án trồng cỏ, bắp và chăn nuôi bò” ở xã Vĩnh Hảo, huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận “dính” hàng loạt sai phạm đã được UBND tỉnh ra kết luận Thanh tra vào tháng 6/2020. Dự án này, UBND tỉnh Bình Thuận từng đề nghị chuyển hồ sơ sang Cơ quan CSĐT để điều tra để làm rõ các dấu hiệu “Vi phạm các quy định về quản lý đất đai theo Điều 229 Bộ luật Hình sự năm 2015”. Nhưng đến nay, sau nhiều tháng quyết định thu hồi dự án này vẫn còn nằm im trên giấy…
Tiếp sau đó, chủ đầu tư dự án (chỉ là một cá nhân không phải là một pháp nhân) đã có đơn xin trả lại đất – trả lại dự án. Ngày 7/10/2021, UBND huyện Tuy Phong đã ra quyết định thu hồi dự án do mình cấp (cho thuê đất) trước đó vào năm 2017. Tuy nhiên, nhiều tháng trôi qua, dự án đã bị thu hồi này vẫn “án binh bất động” và còn nằm trên giấy; chưa triển khai công tác thu hồi giấy chứng nhận QSDĐ (sổ); chưa thực hiện công tác bàn giao giữa hai bên là chủ đầu tư - chính quyền địa phương cũng như những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.
Người dân địa phương hàng chục năm đã và đang canh tác, trồng trọt trên khu vực dự án này, nhiều người đã vay ngân hàng để đầu tư tiền tỷ để canh tác, sản xuất, nhưng bỗng dưng bị “lấy” đất để làm dự án. Rồi dự án sai phạm và bị thu hồi. Đến nay, người dân tiếp tục ngày đêm mỏi mòn chờ đợi vì chưa biết còn bị “treo” đến bao giờ? Bởi từ sau khi UBND huyện ra quyết định thu hồi dự án xong rồi “để đó”. Nhiều người dân có đất trong khu vực dự án đã phản ánh đến các cơ quan Báo chí, Truyền thông.
Cho thuê đất khi chưa có quyết định phê duyệt đầu tư.
Theo hồ sơ vụ việc, 13 hộ dân đang sử dụng đất ở xã Vĩnh Hảo, huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận, sau nhiều năm vác đơn khiếu nại liên tục từ huyện, tỉnh đến Trung ương về một dự án sai phạm có tên gọi là “dự án trồng cỏ, bắp và chăn nuôi bò” tại khu vực Láng Lớn thuộc xã Vĩnh Hảo. Thời gian sau, UBND tỉnh Bình Thuận đã chỉ đạo Thanh tra tỉnh vào cuộc thanh tra - kiểm tra, theo đó đã phát hiện có hàng loạt sai phạm trong việc phê duyệt cho thuê đất, cấp sổ tại dự án này.
Cụ thể nhưng sai phạm được nêu rõ trong kết luận Thanh tra (số 2315, vào ngày 23/6/2020) của UBND tỉnh Bình Thuận thể hiện: Vào năm 2017, UBND huyện Tuy Phong đã ký hợp đồng cho ông A. thuê hơn 41ha tại khu vực Láng Lớn, xã Vĩnh Hảo để “trồng cỏ, bắp, chăn nuôi bò” là không đúng với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất hằng năm được UBND tỉnh phê duyệt, và trái với Luật đất đai. Ông A. thuê đất để thực hiện dự án trên khi chưa được các cơ quan thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư nhưng vẫn cho thuê là không đúng quy định theo Luật đầu tư. Khu vực cho thuê (Láng Lớn) được xác định là không phù hợp với quy hoạch sử dụng đất. Đáng nói, chỉ trong một ngày mà UBND huyện Tuy Phong vừa ký quyết định cho ông A. thuê đất (không qua đấu giá theo quy định) lại vừa cấp luôn 2 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người này. Thời hạn sử dụng đất đến 50 năm, hình thức thuê trả tiền hằng năm, với số tiền nộp ngân sách cho Nhà nước được cho là khá “bèo bọt” chỉ: 13,4 triệu đồng/năm/cho 41ha đất !
Tại kết luận Thanh tra cũng khẳng định: Những thiếu sót và trách nhiệm để xảy ra tại dự án này thuộc về UBND huyện Tuy Phong và các phòng chuyên môn, cá nhân, tổ chức liên quan, và giao Thanh Tra tỉnh chuyển hồ sơ sang Cơ quan CSĐT Công an tỉnh điều tra làm rõ các dấu hiệu “Vi phạm các quy định về quản lý đất đai theo Điều 229 Bộ luật Hình sự năm 2015”. Tuy nhiên, sau đó không hiểu vì lý do gì Thanh tra tỉnh lại có thông báo tạm dừng chuyển hồ sơ sang CQĐT để kiểm tra, rà soát lại (?) Người dân cho rằng công tác Thanh tra dự án đã khẳng định sai phạm của tổ chức, cá nhân có liên quan, rồi đề nghị chuyển hồ sơ qua cơ quan điều tra để điều tra làm rõ dấu hiệu tội phạm, nhưng sau đó lại rút lại quyết định, như vậy có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm.
Việc UBND huyện Tuy Phong trước đây cho thuê đất để thực hiện dự án nêu trên là sai quy trình và không qua đấu giá, không đúng đối tượng, mục đích…là đã rõ ràng. Hiện đã khắc phục là thu hồi lại dự án để trả lại hiện trạng ban đầu theo đúng chủ trương, kế hoạch sử dụng đất mà UBND tỉnh đã phê duyệt trước đó là; ưu tiên cho người dân địa phương được giao, thuê đất để canh tác, sản xuất nông nghiệp, nhằm cải thiện đời sống và an sinh xã hội. Đây là chủ trương đúng đắn của tỉnh Bình Thuận mà hầu hết người dân nơi đây đồng tình, ủng hộ.
Mong rằng, lãnh đạo địa phương quan tâm đến nguyện vọng của người dân, tiếp tục thực hiện các bước tiếp theo sau khi đã ra quyết định thu hồi dự án; điều tra làm rõ những trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc cho thuê đất có dấu hiệu làm trái các quy định về quản lý đất đai theo luật hình sự; đồng thời triển khai công tác bàn giao, thống kê, phổ biến các chính sách, thủ tục pháp lý để người dân đang sử dụng đất sẽ “được giao, được thuê” đất để canh tác, sản xuất, an cư lạc nghiệp trên quê hương của mình.
NGUYỄN ĐỨC HẢI
Luật gia – Tư vấn viên Pháp luật
(Trung tâm tư vấn Pháp luật tại TP.HCM)